Ken je dat, dat je op een punt komt dat je je heel erg bewust bent van de verleden tijd én van de toekomende tijd, en hoe snel die toekomst nadert? Ik mag me onder deze gelukkige 60-plussers scharen. De tijd waarin ik mij meer dan voorheen bewust ben van de vele puzzelstukjes die ik al in mijn grote levenspuzzel heb mogen leggen. De puzzel die bestaat uit duizenden kleine stukjes, kleurrijk, vrolijk, lachwekkend, grauw, grijs, triest, rafelig of zelfs versleten, ze zijn stuk voor stuk een belangrijk onderdeel van mijn puzzel. Zomerse kleuren wisselen zich af met herfsttinten, hier en daar een grijze lucht, het patroon vormt zich vanzelf bij het leggen van elk stukje op de goede plek. Als je dit vanuit een gezonde geest kunt doen en naar je hart luistert, weet je precies waar welk stukje past in dit grote geheel. Je herinneringen worden aan de puzzel toevertrouwd en helpen je je levenswerk te volmaken. De vriendschappen, eerste liefdes, leuke en minder leuke school- en thuissituaties, het zijn waardevolle stukjes in je leven. Leg je daar de stukjes vol levenswijsheden, ervaringen, gelezen boeken en beluisterde muziek bij, krijgt de puzzel meer kleur en voelt stevig aan. De mensen op jouw pad zijn de grootste stukken in dit geheel. Kapotte stukjes werden even aan de kant gelegd omdat je niet goed wist waar je die stukjes kwijt kon, maar ze hebben wel iets waardevols toe te voegen. Dat voel je nu, maar ze gingen toen terug in de doos. Kun je jouw puzzel levendig voor je zien, vanaf je geboorte (en misschien zelfs nog van daarvoor), dan geeft deze puzzel je heel veel informatie over waar je leven een wending nam, waar de stukjes net even wat rauwer werden en hoe je ervoor kon zorgen dat ze toch in het geheel konden passen. Hoe je krachtig uit een situatie kwam, je niet liet weerhouden om bepaalde stappen in je leven te zetten waar anderen vraagtekens bij hadden, maar dus perfect (voorbestemd) passen in jouw levensverhaal. Je blijven verwonderen, voelen hoe het leven je tekens geeft, zijn belangrijke momenten om kapotte stukjes in de puzzel te leggen. Want je hebt vast ook enkele stukjes overgeslagen waardoor ze verloren zijn geraakt in de stapel nog te leggen stukken. Net als bij Mens-Erger-Je-Niet moet je dan een paar plaatsen, periodes, terug, om te ontdekken waarom juist dat stukje uit je leven zo belangrijk was. In de herfst van je leven kom je op een punt dat je doet inzien dat de puzzel onaf is en niet als bijna compleet kan worden gezien zonder die verloren stukjes. Je hebt ze onbewust of bewust niet aangeraakt. Uit ervaring weet ik dat elk stukje een verhaal met zich meebrengt en onderdeel is van het boek, de puzzel, jouw levenswerk. En ook al kan de zoektocht naar die verloren stukjes in de stapel beangstigend zijn, situaties waar je liever niet aan herinnerd wilt worden, ze zijn zo belangrijk om je puzzel compleet te maken. En misschien zie je het nu nog niet, de beloning komt vanzelf als je ooit op hele oude leeftijd dat laatste stukje legt… Dan is jouw verhaal volledig geleefd.
Zonnig, wisselend bewolkt met plaatselijk hevige regenbuien. Zo zou je mijn stemmingen tegenwoordig ook kunnen beschouwen. De ene dag zonnig, vol gein en plezier, trots op alles wat we doen en uitdragen, het ander moment donkere gedachten en emotionele buien. Ik krijg het dan niet voor elkaar om vrolijk te zijn. Het verdriet zit nog zo diep dat het pijn doet. Er is ook zo verdomd veel gebeurd in het afgelopen anderhalf jaar. Goede, positieve, ontwikkelingen worden overschaduwd door het gemis aan dierbaren die mij in deze periode zijn ontvallen. Het begon met mijn vader, die bij het horen van de diagnose besloot het aardse leven los te laten. Toen pa de eerste keer diezelfde diagnose kreeg, wist hij zich te sterken met zelfheling en meditatie. Hij was zelfs zo fit dat de artsen het nakijken hadden. ‘Geen polonaise aan mijn lijf’, zei hij altijd, en zo mocht hij er nog ruim tien jaar bijtellen. Hij nam het heft in eigen handen en genoot nog lang en gelukkig van zijn Spaanse leven. Zo moedig vond ik dat. Ik wist dat hij geen enkele medicatie wilde nemen en al helemaal niet de chemokuur die hem toen werd voorgesteld. Ook vorig jaar wees hij dat af en ging op zijn 89ste rustig over… Omdat hij dat wilde. ‘Dag allemaal’, zei hij. ‘Ik heb jullie onvoorwaardelijk lief’. Die woorden zitten diepgeworteld in mijn geest en bij het dagelijks tikje tegen zijn hoed aan de kapstok, zeg ik nu hardop, ‘ik heb onvoorwaardelijk lief’. Onze trouwe viervoeter, mijn makker Balou, had ook onvoorwaardelijk lief. Hij was mijn maatje, mijn knuffelbeer, mijn wandelvriend, mijn chaperonne, mijn bodyguard. Hij genoot zo van de momenten samen op het terras, kijkend naar de ondergaande zon. Die plek aan mijn voeten is nu al een paar maanden leeg. Pardoes viel hij in onze armen neer. Wat hadden we niet gezien? In onze ogen was hij nog zo fit. Op Koningsdag ging hij toch over en wij bleven achter vol ongeloof en ons hart vol verdriet. In juli kwam daar nog een lading overheen toen mam besloot niet meer te eten en in het verpleeghuis in Heerlen op mij wachtte. Voordat zij haar ogen definitief sloot, keek ze mijn zus, broer en mij nog even aan alsof ze toestemming vroeg. We vonden het goed. Nog verder wegzakken in die akelige ziekte die Alzheimer heet gun je niemand. En ook zij ging. Na een liefdevol afscheid met familie en vrienden namen we het vliegtuig terug naar ons huisje in Spanje en vielen gelijk in het werk. De evenementen van manlief lopen storm en vol overgave leggen we culinaire genieters volledig in de watten. Daar draag ik een steentje aan bij, maar ook in mijn eigen bedrijf zijn zaken weer opgepakt of afgewikkeld. Tranen vloeien voornamelijk in bed of op momenten als ik aan hen denk. En dan is het wachten op een groot ‘ontwaken’, en zo geschiedde. Fikse buikpijnen en niet kunnen slapen. Het signaal dat lijf en geest in onbalans is, was pijnlijk helder. Wat oplucht is mediteren én mijn tranen met een gerust hart te laten vloeien. Het zet ook alles weer in perspectief. Ook al blijft de vraag in mijn hoofd spoken waarom ik hen alle drie in zo’n korte tijd moest verliezen? Dan heeft het hart toch wat meer overwicht en zegt mij dat zaken voorbestemd zijn, dat het zo moest zijn. Dat ik moet koesteren wat ik wel nog heb, waar ik voor sta en voor ga. Die drive hebben mijn ouders mij wel meegegeven en ja, ik voel, met een rugzak vol fijne herinneringen aan hen, komt het wel goed. Dag lieverds, dag, dag.
Reacties van lezers